Tổng đài 1800.6838 do Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia vận hành là Tổng đài tư vấn, hỗ trợ hoàn toàn miễn phí cho người tiêu dùng (kể cả phí cuộc gọi). Trung bình mỗi năm Tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng 1800.6838 tiếp nhận hơn 10.000 cuộc gọi; trong số đó có gần 80% số cuộc gọi được tiếp nhận và trả lời.
Thông qua việc tư vấn, tiếp nhận các kiến nghị, khiếu nại; nhiều hành vi vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được phát hiện. Loại hành vi vi phạm bị phản ánh, khiếu nại chủ yếu liên quan đến việc không thực hiện đúng quy định về kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung trong lĩnh vực kinh doanh quyền sở hữu kỳ nghỉ; bất động sản, nhà ở, chung cư; Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản đối với dịch vụ bảo hiểm nhân thọ liên kết với ngân hàng; Không đảm bảo chất lượng, số lượng hàng hóa theo đơn hàng đã đặt hoặc không đảm bảo chất lượng dịch vụ vận chuyển, giao hàng trong các giao dịch thương mại điện tử; Không đền bù, trả lại tiền hoặc đổi lại sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong các giao dịch thương mại điện tử; Không thực hiện đúng trách nhiệm bảo hành hàng hóa đối với các giao dịch mua, bán phương tiện vận tải, đồ điện tử, thiết bị gia dụng; Quảng cáo lừa dối, cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, không chính xác về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà tổ chức, cá nhân kinh doanh bán, cung cấp; uy tín, khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh; nội dung, đặc điểm giao dịch giữa người tiêu dùng với tổ chức, cá nhân kinh doanh; hình ảnh, giấy tờ, tài liệu chứng nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ hoặc tổ chức, cá nhân kinh doanh…
Bên cạnh đó, Tổng đài viên cũng tiếp nhận nhiều cuộc gọi của người tiêu dùng phản ánh về hành vi gọi điện khủng bố để đòi nợ của các công ty tài chính.
Khi làm thủ tục vay tiền qua App, thông thường các App này yêu cầu người vay phải cho phép truy cập danh bạ điện thoại. Vì vậy, phát sinh những tình huống người vay không trả nợ đúng hạn thì chủ sở hữu App sẽ gọi điện quấy rầy người thân, nhằm tạo sức ép cho người vay phải trả nợ.
Liên quan đến tình huống pháp lý trên, Tổng đài viên đã tư vấn như sau:
1. Trước hết cần phải bình tĩnh xử lý, giải thích ngắn gọn về việc không quen biết người vay hoặc không có trách nhiệm với khoản nợ mà các đối tượng đề cập. Đồng thời, hỏi rõ thông tin đơn vị đòi nợ, nhắc nợ và yêu cầu cung cấp các chứng từ, hợp đồng, thông tin về việc vay nợ của mình. (Nên ghi âm cuộc gọi, lưu tin nhắn để làm bằng chứng).
2. Thông báo, hướng dẫn cách xử lý cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp của mình khi bị các đối tượng đòi nợ gọi điện, nhắn tin làm phiền với nội dung như trên.
3. Sử dụng tính năng có sẵn trên điện thoại để chặn các cuộc gọi, tin nhắn làm phiền của các đối tượng đòi nợ. Đối với các trang Facebook cá nhân có thể khóa các bình luận của người lạ.
4. Nếu tình trạng bị làm phiền kéo dài, thậm chí đến mức bị “khủng bố” điện thoại, người dân có thể trình báo đến cơ quan Công an nơi gần nhất để có biện pháp xử lý kịp thời.
5. Tuyệt đối không cung cấp các thông tin của bản thân cho các đối tượng gọi điện đòi nợ như: Thông tin về giấy tờ tuỳ thân, quan hệ gia đình, đồng nghiệp, bạn bè, nơi làm việc, sinh sống…
Theo quy định tại Thông tư 18/2019/TT-NHNN, các công ty tài chính không được gọi điện cho người thân của khách hàng vay để đôn đốc, thu hồi nợ.
Tại điểm g khoản 3 Điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 (sửa đổi, bổ sung ngày 27/01/2022 theo Nghị định số 14/2022/NĐ-CP) quy định hành vi: “Cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số điện thoại nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác”. Như vậy, hành vi sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối người khác có thể bị phạt từ 10 - 20 triệu đồng.
Đối với hành vi đăng ảnh trên mạng xã hội nhằm mục đích bôi nhọ, xúc phạm nhân phẩm danh dự, thì người thực hiện hành vi vi phạm cũng bị phạt đến 20 triệu đồng theo điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung ngày 27/01/2022 theo Nghị định số 14/2022/NĐ-CP), cụ thể:
“Phạt tiền từ 10.000.000 triệu đồng đến 20.000.000 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân”.
Nghiêm trọng hơn, hành vi này có thể bị xử lý về Tội làm nhục người khác hoặc Tội vu khống theo Điều 155 và Điều 156 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Còn nếu bị đăng ảnh trên mạng xã hội, bị hại hoàn toàn có quyền gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an để yêu cầu xử lý theo quy định của pháp luật và buộc người có hành vi vi phạm gỡ bỏ những hình ảnh, thông tin đó. Đồng thời, người bị gọi điện quấy rầy có thể ghi âm cuộc gọi và khiếu nại lên nhà mạng mà mình là khách hàng hoặc gửi đơn khiếu nại cho Sở Thông tin và Truyền thông địa phương để yêu cầu giải quyết.
Sự việc như trên của người tiêu dùng cùng nhiều người khác xảy ra bắt nguồn từ hai nguyên nhân chính sau đây:
(1) Người thân, bạn bè, đồng nghiệp của bạn đã tham gia vay tiền qua app và không trả tiền đúng hạn nên các đối tượng đòi nợ sẽ sử dụng dữ liệu danh bạ của họ để nhắn tin, gọi điện thoại nhằm mục đích đòi nợ, cho dù người bị gọi điện không liên quan đến các khoản vay nợ đó.
(2) Do thủ tục vay tiền qua app hết sức đơn giản, người vay chỉ cần cung cấp thông tin CMND/CCCD là có thể vay được tiền, vậy nên một số đối tượng xấu đã lợi dụng việc đánh cắp thông tin hoặc sử dụng thông tin công khai của bạn để thực hiện việc vay tiền qua app nhưng sau đó không trả.
Tổng đài viên cũng khuyến cáo tới người tiêu dùng, nếu gặp khó khăn về vấn đề tài chính, có nhu cầu vay tiền, người dân nên đến các ngân hàng, tổ chức tín dụng tin cậy để được tư vấn cụ thể về mức vay, lãi suất, thời hạn trả tiền vay. Đồng thời khi phát hiện những App cho vay tiền với lãi suất cao, người tiêu dùng cần liên hệ đến cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ, giúp đỡ nhằm tránh hệ lụy khi vay tiền qua App hoặc qua các đối tượng “tín dụng đen”...
